Bu yazımızda toplumda çoğu kişinin hayatının bir döneminde muzdarip olduğu ayak mantarı konusunu işleyip ayak mantarı sebepleri nelerdir, neden olur, nasıl tedavi edilir, tehlikeli midir sorularına cevap vermeye çalışacağız.
Ayak Mantarı Belirtileri
-Topukta veya parmak aralarında kızarıklık ve pullanma
-Rahatsız edici bir kaşıntı
Ayak Mantarı Sebepleri
Ayak mantarı oluşumuna yol açan etken, genellikle saçlarda ve deride asalak olarak yaşayan bir “iplik mantarı” türüdür (Phycomycetes). Bunlar öncelikle nemli ortamlarda yaşarlar; terli ayaklar ve kapalı ayakkabılar onlar için ideal bir yaşam ortamıdır.
Biyolojik Gerçekler
Mantar türlerinin sayısı 100.000 civarındadır. Bitkiler ve hayvanlar dünyasında adeta kendilerine ait bir evrenleri vardır. İçlerindeki bazı parazitlerin önemli sağlık sorunları yaratmalarına karşın, onlar çoğunlukla çok az şeyle yetinirler. Ayak mantarı tedavileri genellikle aylarca sürebilir ve iyileşmenin ardından hastalığın yeniden başlamayacağı garanti edilemez.
Tekrar tekrar ayak mantarı?!
Bazı kişiler, uygulanan tedavi başarılı olduğu halde, her defasında yeniden ayak mantarı sıkıntısı çekmeye başlarlar. Bu durumun başlıca nedeni yetersiz ayak temizliğidir. Bazılarında mantar, tedavi sırasında bir ayak tırnağının içinde veya altında saklanabilir ve saklandığı o yerde, ne kuru ortam ne de öldürücü ilaçlar onu etkileyebilir. Eğer ayak mantarı bir türlü yok olmuyorsa ve hatta ağrılar ve içi sıvı dolu kabarcıklar eşliğinde varlığını sürdürüyorsa, mutlaka bir uzman hekime başvurulmalıdır.
Önemsemek gerekir!
Ayak mantarı, etkisi altına aldığı deri bölgelerinin dayanıklılığını ve savunma gücünü azaltır. Örneğin, ağrılı bir enfeksiyon olan Yılancık hastalığının mikrobu (Streptococcus pyogenes), genellikle ayak mantarının savunmasız bıraktığı bölgelerden içeri sızmayı yeğler.
İşte bu nedenle de, ayak mantarının kökünün kurutulması gerekir!
Kendinize yardımcı olabilirsiniz…
Ayak terini kesmek!
Ayak teri kesilmedikçe gerçek bir tedavinin mümkün olamayacağına değinmiştik. Bu satırları okuduktan sonra tabii ki aklınıza hemen şu iki soru gelecektir:
“Ayak teri kesilebilir mi, kesilecek olursa herhangi bir sağlık sorunu yaşanabilir mi?”
Kesin yanıt: Evet, ayak teri kesilebilir ve bu durum herhangi bir sağlık sorununa yol açmaz.
Meşe dalı kabuğu ve Ceviz yaprağı
Meşe ağacının genç dallarının kabuğunda ve ceviz ağacının yapraklarında bolca bulunan tanen maddesi, mukozaları ve deri üst tabakasını sıkılaştırarak, derinin hızla dayanıklılık kazanmasını sağlar ve böylece deride yerleşmiş olan bakterilerin ve mantarların yaşam alanları yok edilmiş olur. Ayrıca, sıkılaşan derinin ter bezi kanalları da daralır ve terleme en alt düzeye iner. Ayak banyosu: 3 litre soğuk suya 1 avuç dolusu ince kıyılmış kuru ceviz yaprağı(veya 2 avuç ince kıyılmış taze yaprak) ve 1 avuç ince kıyılmış meşe dalı kabuğu eklenir ve 2-3 saat bekletilir. Sonra hafif ısıda kapağı kapalı olarak kaynama derecesine kadar ısıtılır ve 10-15 dakika kadar kaynatıldıktan sonra, ılıklaşana kadar demlenmeye bırakılır, süzülür ve ayakların sığabileceği bir kaba dökülerek, 15 dakikalık bir ayak banyosu yapılır. Banyo sonunda ayaklar yıkanmadan kurulanır. Bu banyo suyu, ılıklaştırılarak 2 kere daha kullanılabilir.
Aynısafa Merhemi ve İsveç Şurubu
Kaşıntılı ayak mantarı na karşı kullanılabilecek en etkili ilaçtır.Güvenilir aktarlardan satın alınabilir. Öncelikle, ayak tırnakları derince kesilmeli, tırnakların üstü ve altı iyice fırçalanarak ayaklar yıkanmalıdır.
2-3 hafta boyunca her akşam, ayaklar yıkanıp kurulandıktan sonra, İsveç Şurubu ile ıslatılan bir pamukla mantarlı bölgeler iyice dezenfekte edilir. Hemen ardından, bileklerden aşağı tüm ayağa ve parmak aralarına ve tırnak aralarına aynısafa merhemi iyice yedirilir. Bu işlemden sonra ayaklar yüksekçe bir yere dayanır ve derinin merhemi iyice emmesi beklenir. Eğer mümkünse, ev içinde çorap giyilmemesi daha doğru olur. Ayak banyoları ve Aynısafa Merhemi/İsveç Şurubu tedavisi aralıksız sürdürülecek olursa, ayak mantarından eser kalmayacaktır. Ama yine de, daha sonraki 6 ay içinde, haftada 1 kere olmak üzere bu tedavi bir önlem olarak sürdürülebilir.
Çay Ağacı Yağı / Tea Tree Oil
Çok güçlü bir mantar ve virüs öldürücü etkiye sahiptir. Avrupa’da, Avustralya’da ve A.B.D.’nde yaygınlıkla kullanılan çok amaçlı bir bitkisel yağdır. Ülkemizde de satılmaktadır, ama tedavi alanları henüz pek tanınmamaktadır.
Ayak banyosu: İçinde 2-3 litre sıcak su bulunan bir kaba 10-15 damla katkısız çay ağacı yağı damlatılır ve çalkalanır. Günlük ayak banyosunun süresi 5-10 dakikadır.Ayrıca, çay ağacı yağı ile ıslatılan bir pamukla mantarlı bölgelere sık sık friksiyonlar da yapılabilir.
Değişken Ayak Banyoları
Ayakların kan dolaşımının güçlendirilmesinde büyük yarar vardır; Ayaklar önce 5 dakika kadar sıcak suda tutulur ve sıcak sudan çıkarıldıktan sonra hemen, soğuk suyla dolu bir kaba sokulup 10 saniye kadar bekletilir. Bu yöntem ardı ardına 2 kere uygulanır.Daha sonra ayakların ve parmak aralarının çok iyi kurulanması gerekir.
Temizlik(hijyen)
Her gün değiştirilen çoraplar, el ve ayak havluları, mutlaka özenle yıkanmalıdır. Aksi halde hastalığın önü alınamayabilir!
Ayakkabı
Aynı ayakkabıyı iki gün üst üste giymemeye çalışın. Mantarlar ayakkabının içinde de yaşamlarını sürdürebilirler!
Önlem alarak sağlıklı kalabilirsiniz
• Sık sık açık alanda çıplak ayakla yürüyün! Çıplak ayakla nemli çimlerin üstünde yürümek ayakların kan dolaşımını hızlandırır ve daha az terlemelerine yardımcı olur. Tüm bunların yanı sıra, organizmanın savunma güçlerini de arttırır.
• Topluma açık yüzme havuzlarında ve saunalarda mutlaka yüzme ayakkabınızı giyin! Otel odalarında da, eğer terliğiniz yoksa, en azından çorapla dolaşın.
• Ayak mantarı bulaşıcıdır! Bu hastalığı çeken kişi, kendi özel havlusunu ve sabunlanma bezini kullanmalıdır; başkalarınınkini değil!